Υπόθεση MEB (A' Κεφάλαιο)

| B' ΚΕΦΑΛΑΙΟ (A'μέρος) |

ΚΥΠΡΟΣ: ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

Η ΥΠΟΘΕΣΗ MARFIN EGNATIA BANK (MEB)

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στην κλασική αρχαιότητα ο άνθρωπος αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο του Kράτους του οποίου ο κυριότερος ρόλος έγκειτο στην κάλυψη των ζωτικών αναγκών των κατοίκων του. Η ανάπτυξη του εμπορίου και η υιοθέτηση όλο και πιο πολύπλοκων πιστωτικών τεχνικών συνέβαλαν στο μετασχηματισμό του αριστοτελικού "πολιτικού ζώου" σε ένα "οικονομικό ον" που ασχολούταν μόνο με την υλική ευημερία του. Αυτή η τάση έχει λάβει ακραίες διαστάσεις στην σημερινή εποχή όπου τα άτομα κρίνονται ως "τμήματα της αγοράς" και υποτάσσονται στην βούληση των ελίτ. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η υπόθεση "ΜARFIN EGNATIA BANK" (MEB), η οποία δημιουργήθηκε το 2006 μετά τη συγχώνευση τριών μικρών τραπεζών ("Marfin", "Εγνατία" και "Λαϊκή"). Το ίδρυμα που διοικήθηκε από τον διαχειριστή του ομίλου "MARFIN INVESTMENT GROUP" (MIG) κ. Ανδρέα Βγενόπουλο έγινε η ελληνική θυγατρική της Λαϊκής Τράπεζας Κύπρου (Marfin Popular Bank) και απορροφήθηκε από την μητρική επιχείρηση στο τέλος του Μαρτίου του 2011. Με αυτήν την σειρά κειμένων ο αρθρογράφος προτίθεται να διευκρινίσει την διαδικασία συσσώρευσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων της MEB και την μεταβίβασή τους στο κυπριακό δημόσιο χρέος.

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔOΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ (ΜΑΡΤΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ  ΤΟΥ 2009)

Τα προβλήματα της MEB ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2009, όταν μια κοινή επιθεώρηση της Τράπεζας της Ελλάδος και της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου πιστοποίησε ότι επρόκειτο για εταιρεία υψηλού κινδύνου, αφού η Διοίκηση της MIG δεν τήρησε τους πιο στοιχειώδεις κανόνες περί σύγκρουσης συμφερόντων προκειμένου να χρηματοδοτηθούν επιχειρήσεις στενά συνδεδεμένες με τον όμιλο χωρίς να υποχρεωθούν να υποβάλουν τις αντίστοιχες εξασφαλίσεις. Βασικά, δυο ήταν οι τομείς δραστηριότητας της τράπεζας:

A) Η παροχή δανείων στην MIG για την αγορά μετοχών εγχώριων εταιρειών των οποίων η πώληση ήταν η κύρια εγγύηση. Ωστόσο, η κατάρρευση της τιμής τους θα προκαλούσε ένα προφανή πιστωτικό κίνδυνο. Σύμφωνα με δεδομένα που αφορούν το 2008, η MEB είχε επενδύσει 1.3 δισεκατομμύρια ευρώ για αυτόν τον σκοπό και τέτοιο ποσό αντιστοιχούσε στο 11% του χρηματοπιστωτικού χαρτοφυλακίου και στο 130% της κεφαλαιακής βάσης της.

Β) Η παροχή δανείων στην MIG για επενδύσεις στην εθνική αγορά. Οι επιθεωρητές διαπίστωσαν παρατυπίες στα συμβατικά έγγραφα και συστηματικές παραβιάσεις της κοινοτικής οδηγίας MIFID που καθορίζει ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ας δούμε αναλυτικά μερικά παραδείγματα που αποκαλύπτουν τον φαύλο κύκλο αυτών των συναλλαγών:

A) Ανασφάλιστο δάνειο ύψους 4 εκατομμυρίων ευρώ που χορηγήθηκε για επενδυτικούς σκοπούς στον όμιλο ελληνικών επιχειρήσεων τροφίμων "VIVARTIA" ο οποίος ελέγχεται από την MIG από το 2007, 

B) Δάνειο ύψους 28.500.000 ευρώ που χορηγήθηκε στην MIG για την αγορά μετοχών της κυπριακής εταιρείας γαλακτοκομικών προϊόντων "CHRISTIES DAIRIES" η οποία ανήκει στον όμιλο "VIVARTIA" από το 2007,

Γ) Δάνειο ύψους 30.000.000 ευρώ που χορηγήθηκε στην MIG για την αγορά μετοχών της κυπριακής εταιρείας "Cyprus Tourism and Development Ltd." η οποία κατέχει και διαχειρίζεται το ξενοδοχείο Χίλτον στη Λευκωσία,

Δ) Δάνειο ύψους 19.000.000 ευρώ που χορηγήθηκε στην MIG για την αγορά μετοχών της "Λητώ Συμμετοχών A.E." η οποία διαχειρίζεται το αθηναϊκό μαιευτήριο "Λητώ", ίδρυμα στενά συνδεδεμένο στον οργανισμό που διοικείτο από τον κ. Βγενόπουλο,

Ε) Δάνειο ύψους 220.000.000 ευρώ που χορηγήθηκε για επενδυτικούς σκοπούς στο αθηναϊκό Θεραπευτικό και Διαγνωστικό Κέντρο "ΥΓΕΙΑ Α.Ε." το οποίο το διαχειρίζεται η MIG.

Στην έκθεσή της, οι επιθεωρητές συμβούλευσαν στους υπεύθυνος της MEB να προχωρήσουν σε σημαντικές βελτιώσεις σε κρίσιμους τομείς όπως της Διεύθυνσης Υποστήριξης Πιστώσεων και Διεθνούς Εμπορίου, της Διεύθυνσης Διαχείρισης Κινδύνων, της Διεύθυνσης Χρεών προς Είσπραξη, της Αξιολόγησης Κινδύνου Αγοράς και Διαχείρισης Διαθεσίμων, της Κερδοφορίας του Ομίλου, της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου, της Μονάδας Πληροφορικής, του Ελέγχου για την Οδηγία MIFID, κατά τα αλλα. 

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ (2011)

1 - ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ MARFIN INVESTMENT GROUP (MIG)

Μετά την απορρόφηση της MEB εκ μέρους της Λαϊκής Τράπεζας (Marfin Popular Bank), η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ανέλαβε μια δεύτερη επιθεώρηση της οποίας τα συμπεράσματα γνωστοποιήθηκαν στον Διευθύνοντα Σύμβουλο  του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος κ. Ευθύμιο Μπουλούτα μέσω επιστολής ημερομηνίας 24 Αυγούστου 2011. Οι αρμόδιες αρχές παρατήρησαν ότι η τράπεζα περιορίστηκε να καλύψει τις ζημιές της MIG που ξεπέρασαν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ κατά την τη διάρκεια του 2010 και του πρώτου τρίμηνου του 2011. Με λίγα λόγια, η λεηλασία καθιερώθηκε ως συνήθης πρακτική.

Ας εξετάσουμε καλύτερα την κατάσταση με ατράνταχτα στοιχεία:

Α) Το 2010 η MIG επωφελήθηκε από ένα κοινοπρακτικό ομολογιακό δάνειο (πρόκειται για χρηματοδότηση μιας η περισσοτερων μεγάλων επιχειρήσεων εκ μέρους διάφορων πιστωτικών ιδρυμάτων η οποία αφορά σημαντικές ποσότητες), όπου συμμετείχε και η MEB επενδύοντας 15.000.000 ευρώ καλυμμένα εν μέρει από μετοχές της "VΙVΑRΤΙΑ". Καθώς η εταιρεία διένυε μία περίοδο τόσο σοβαρής ύφεσης ώστε να διαγραφεί από το ΧAΑ από τις 24 Ιανουαρίου 2011, η αξία τους έπεσε στο 53% του συνολικού ποσού του δανείου. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε ένα σημαντικό άνοιγμα εξασφαλίσεων.

B) Το 2010 η "VIVARTIA" κέρδισε 403 εκατομμύρια ευρώ από την πώληση της "CHIPITA" και μετά την ολοκλήρωση της συναλλαγής ο όμιλος σχεδίασε να αναχρηματοδοτήσει τις υπόλοιπες θυγατρικές. Για το σκοπό αυτό, χορηγήθηκε ένα επιπλέον κοινοπρακτικό ομολογιακό δάνειο που η MEB χάρισε 79.500.000 ευρώ, ενώ η αξία των εξασφαλίσεων δεν υπέρβαινε τα 20 εκατομμύρια ευρώ.

Γ) Σε μια επιστολή ημερομηνίας 10 Μαΐου 2010 η MEB ειδοποίησε ότι η "OLYMPIC AIR A.E." θα έχαιρε ευνοϊκής μεταχείρισης σχετικά με τους ορους πληρωμής για την έκδοση εγγυητικών επιστολών και λοιπές τραπεζικές εργασίες.

Δ) Η MEB παραβίασε την πιστωτική πολιτική της που προέβλεπε ότι οι πελάτες θα μπορούσαν να εξαργυρώσουν τις επιταγές μονο τρεις ημερες μετά την κατάθεση τους στο συγκεκριμένο ίδρυμα. Πάντως, ένα εσωτερικό σημείωμα ημερομηνίας 11 Φεβρουαρίου 2011 επέτρεπε σε εταιρείες με στενούς δεσμούς με την MIG την άμεση πρόσβαση στα χρήματα προκειμενου να τις διευκολύνει στις συναλλαγές τους. Έτσι, η τράπεζα δώρησε 9.650.000 ευρώ.

2 - ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΟΜΙΛΟ ΖΟΛΩΤΑ

Κατά την διάρκεια των ερευνών τους, οι επιθεωρητές βρήκαν πολλά διάσημα πρόσωπα μπλεγμένα σε αυτήν την υπόθεση διαφθοράς. Ένα από αυτά ήταν ο Χιώτης εφοπλιστής κ. Μιχαήλ Ζολώτας, ο οποίος σχετιζόταν με τον Βγενόπουλο για κοινά εμπορικά συμφέροντα. Μέσω της "Focus Maritime"  - μιας ναυτιλιακής εταιρείας ιδιοκτησίας του με έδρα τις Νήσους Μάρσαλ - ο Ζολώτας έστειλε τον Ιούλιο του 2007 1 εκατομμύριο ευρώ στο λογαριασμό της συμβουλευτικής εταιρείας της κόρης του πρώην Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Χριστόδουλου Χριστοδούλου του οποίου η θητεία έληξε τον προηγούμενο μηνα. Σύμφωνα με κυπριακές πηγές, ο αξιωματούχος πήρε την μίζα αφού το 2006 επέτρεψε στην MIG να αποκτήσει την Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου παρά τις παρατυπίες της διαδικασίας. Η πράξη του μεγιστάνα ήταν αναμφίβολα μια χειρονομία ευγνωμοσύνης για την προνομιακή θέση του σαν πελάτη της MEB. 

Nα παραθέσουμε αδιάσειστα στοιχεία για να σχηματίσει κανείς καμία ιδέα για τις τεράστιες διαστάσεις της απάτης:

Α) Η τράπεζα διοχέτευσε 600.000.000 ευρώ στον όμιλο Ζολώτα. Τα τέσσερα πέμπτα αυτού του ποσού προορίστηκαν για τις εξής επιχειρήσεις:

   

1) Focus Maritime (254.000.000 ευρώ),

2) Terra Stabile - κτηματομεσιτική εταιρία με έδρα την Αθήνα - (238.900.000 ευρώ).

Τον Φεβρουάριο του 2007, η MEB παραχώρησε 80.000.000 ευρώ στη "Focus Maritime" η οποία ενδιαφερόταν να συμμετάσχει στην έκδοση μετατρέψιμων ομολόγων εκ μέρους της "NewLead Holdings Ltd.", μιας ναυτιλιακής εταιρίας του ομίλου Ζολώτα με έδρα την Αθήνα. Ύστερα, η ποσότητα ανέβηκε στα 240 εκατομμύρια ευρώ αφού ο εφοπλιστής σκόπευε να καταλάβει εξέχουσα θέση στη διεθνή κερδοσκοπική αγορά. Ωστόσο, η τράπεζα δεν χρησιμοποίησε την μεγαλύτερη χρηματοοικονομική μόχλευση η οποία θα διεύρυνε το χάσμα ανάμεσα στο συνολικό ποσό που θα διέθετε ο επιχειρηματίας και το κεφάλαιο επενδυμένο από τον ίδιο σε τέτοια συναλλαγή έτσι ώστε οι απώλειες να μπορούσαν να οριοθετηθούν μέσα σε αυτό το περιθώριο ασφαλείας. Οι ζημιές συσσωρεύτηκαν εξαιτίας των διακυμάνσεων που παρουσίασε η ισοτιμία του ιαπωνικού γεν έναντι του ευρώ και η MEB αύξησε την έκθεσή της στον κ. Ζολώτα μέχρι τα 254 εκατομμύρια ευρώ αντί να βάλει τέρμα στα κερδοσκοπικά παιχνίδια του.

Β) Η σύμβαση μεταξύ της MEB και της Focus Maritime δεν κατοχύρωνε το δικαίωμα του τραπεζικού οργανισμού να εισπράξει τα οφειλόμενα σε ευρώ σύμφωνα με προκαθορισμένη ισοτιμία. Κατά συνέπεια, η ισχυρή υποτίμηση του γεν πολλαπλασίαζε τις πιθανότητες πιστωτικού κινδύνου.

Γ) Το 85% των εξασφαλίσεων αποτελείτο από τα μετατρέψιμα ομόλογα της "NewLead Holdings Ltd.". Επρόκειτο για μια πολύ επικίνδυνη πρωτοβουλία, επειδή εξαρτιόταν από την οικονομική δύναμη της εταιρείας.

Δ) Η ελάχιστη αξία των εξασφαλίσεων θα έπρεπε να καλύψει το 100% του δανείου και όμως έφτανε μονο στο 40%

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιθεωρητών, η MEB πιθανόν να έχει υποστεί ζημιές ύψους 220.000.000 ευρώ λόγω των παραπάνω αθέμιτων πρακτικών.

3 - ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΟΜΙΛΟ ΚΟΥΜΠΑ

Μεταξύ των οφειλετών υπάρχει και ο κ. Γεώργιος Κούμπας, ένας γνωστός επιχειρηματίας που κυριάρχησε στην ελληνική ασφαλιστική αγορά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90. Ο μεγιστάνας συνήψε διάφορα δάνεια συνολικού ύψους 100.950.000 ευρώ που ποτέ δεν επιστράφηκαν. Προκειμένου να ωραιοποιηθεί αυτή η απαράδεκτη κατάσταση, η MEB απέκτησε για 8.800.000 ευρώ την "B.E.K. A.E", μια εταιρεία του ομίλου Κούμπα που ασχολούταν με επενδύσεις με εμπορικά ακίνητα. Η συναλλαγή έγινε σε χαμηλότερη τιμή σε σχέση με την πραγματική αξία της επιχείρησης, αλλά αυτό διαγράφηκε από τα λογιστικά βιβλία της τράπεζας στις 31 Δεκεμβρίου 2010. Έτσι, ο οργανισμός έχασε 6.729 ευρώ.

4 - ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ K. ΜΙΧΑΗΛ ΣΑΛΛΑ

Στις αρχές του 2011 η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε την έναρξη διαδικασίας αύξησης κεφαλαίου και ο παντοδύναμος Πρόεδρος της κ. Μιχαήλ Σάλλας έλαβε δάνειο ύψους 113.000.000 ευρώ από τη MEB. Τα κονδύλια κατατέθηκαν σε τρεις κυπριακές υπεράκτιες εταιρείες (KAEO Enterprises, Shent Enterprises και Benidver Investments) που ανήκαν στον τραπεζίτη και τα δυο παιδιά του. Ύστερα, ο κ. Σάλλας επένδυσε τέτοιο ποσό προκειμενου να προχωρήσει σε αύξηση του μεριδίου του στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Οι εξασφαλίσεις αποτελούνταν από εγγυητική επιστολή της Πειραιώς ύψους 7.500.000 ευρώ και μετοχές του ίδιου οργανισμού αξίας 66.200.000 ευρώ. Ωστόσο, το 2012 η τιμή τους βυθίστηκε εξαιτίας της σοβαρής οικονομικής κρίσης που έπληξε την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των επιθεωρητών, το χρέος του κ. Σάλλα θα ανερχόταν σε 87.800.000 ευρώ που η MEB ποτέ δεν τα είσπραξε.

Τέτοιες πράξεις ευνοήθηκαν από τη στενή σχέση μεταξύ των προαναφερομένων προσώπων: το 2001 ο κ. Σάλλας εισήγαγε τον κ. Βγενόπουλο στον χρηματοπιστωτικό τομέα πουλώντας του την PRIME BANK. Τον Μάρτιο του 2010, η MIG εξέδωσε ομόλογο ύψους 252.000.000 ευρώ που κυρίως προσέλκυσε το ενδιαφέρον εταιριών με στενούς δεσμούς με τον Πρόεδρο της Πειραιώς. Στον επιχειρηματικό κόσμο, οι "φίλοι" ποτέ δεν μπλέκονται σε εμφύλιους πολέμους στοχεύοντας να ιδιωτικοποιήσουν τα κέρδη τους, ενώ οι απώλειες κοινωνικοποιούνται.....

Στο επόμενο κεφάλαιο θα συνεχίσουμε την ανάλυση περί της διαδικασίας συσσώρευσης του ιδιωτικού ελληνικού χρέους.

Antonio Giovetti

Φωτό: moneyexpertgr.files.wordpress.com, 4.bp.blogspot.com,roulismaroulis.files.wordpress.com 

Πηγές 

http://www.koutipandoras.gr/article/daneia-ston-eayto-toy-kai-toys-synetairoys-toy-edine-o-vgenopoylos

https://politis.com.cy/article/moiraze-kai-cash-i-focus

http://www.dealnews.gr/roi/item/169508-M%CE%B9%CF%87%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82-Z%CE%BF%CE%BB%CF%8E%CF%84%CE%B1%CF%82-O%CE%B9-%C2%AB%CE%BA%CF%8C%CE%BA%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B5%CF%82%C2%BB-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AD%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-X%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7-%CE%B5%CF%86%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE#.WHfpTdLhDow

http://mignatiou.com/2014/02/o-vgenopoulos-vlepi-ton-pinokio-ston-kathrefti-apanta-i-vouleftis-irini-charalampidou/

http://www.capital.gr/epixeiriseis/3093316/pos-eftase-sto-kanoni-ton-140-ekat-i-koumpas-summetoxon

http://www.bloomberg.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapId=9384177

http://www.bloomberg.com/research/stocks/private/snapshot.asp?privcapid=32750070

http://www.protothema.gr/greece/article/597823/kupros-katahorithike-to-katigoritirio-gia-dorodokia-tou-proin-dioikiti-tis-kedrikis-trapezas/

http://www.koutipandoras.gr/article/ekdidetai-sthn-kypro-o-zolwtas

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=372196

http://www.koutipandoras.gr/article/m-sallas-agorase-tin-laiki-trapeza-stin-opoia-hrosta-ekatommyria-eyro

http://teddygr.blogspot.com.es/2015/06/15.html

http://www.newsit.com.cy/flash/porisma.pdf

https://www.bloomberg.com/quote/NEWL:US

http://www.hellashouses.gr/en_GB/users/userHome/userId/402/Construction-company/Terra+Stabile

http://mononews.gr/vgenopoulos-enas-epithetikos-ke-drastirios-epichirimatias-pou-iche-pollous-filous-ke-pollous-echthrous/88747