ΚΥΠΡΟΣ: ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ
ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ: Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΒΟΛΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ (ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΟΥ 2012 - ΜΑΡΤΙΟΣ ΤΟΥ 2013)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Τον Δεκέμβριο του 2001 η κυβέρνηση της Αργεντινής στέρησε από τους πολίτες το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης στις καταθέσεις τους προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Το μέτρο αποτέλεσε προηγούμενο για παρόμοιες καταστάσεις όπως στην περίπτωση της Κύπρου κατά τον Μάρτιο του 2013.
Η ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ
Στις 31 Αυγούστου του 2012 δημοσιοποιήθηκαν τα οικονομικά αποτελέσματα της Λαϊκής Τράπεζας που έκλεισε το πρώτο εξάμηνο του αντίστοιχου έτους με περαιτέρω ζημιές αξίας 1.3 δισεκατομμυρίου ευρώ. Η βιωσιμότητά της αμφισβητήθηκε από την ΕΚΤ η οποία στις 6 Σεπτεμβρίου έστειλε επιστολή στον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Πανίκο Δημητριάδη ζητώντας συγκεκριμένες αποσαφηνίσεις για τους τρόπους ανακεφαλαιοποίησης του οργανισμού. Την επόμενη εβδομάδα το κορυφαίο στέλεχος του εποπτικού φορέα εγγυήθηκε την φερεγγυότητα του προβληματικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος και γνωστοποίησε ότι η συμβουλευτική εταιρεία KMPG UK είχε καταστρώσει σχέδιο διαχωρισμού της Λαϊκής σε καλή και κακή τράπεζα που προέβλεπε την πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων, την μείωση κατά 39% της δραστηριότητας εντός κυπριακού εδάφους, απολύσεις προσωπικού και περικοπές μισθών. Η πρωτοβουλία ναυάγησε εξαιτίας της αρνητικής γνωμοδότησης της Κομισιόν που εξεδόθη στο τέλος του 2012. Τότε, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει στην μοίρα της τον όμιλο ο οποίος εξαφανίστηκε κατόπιν λίγων μηνών.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ H ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΟΙΚΑΣ
Στις 12 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στην Λευκωσία η συνεδρίαση του Eurogroup με σκοπό να βρεθεί μία συμβιβαστική λύση για το σχέδιο διάσωσης η οποία τελικά δεν καρποφόρησε. Η κατάσταση επιδεινώθηκε την στιγμή που επισημοποιήθηκε ότι η Τράπεζα Κύπρου συσσώρευσε ζημιές ύψους 216 εκατομμυρίων κατά το εννεάμηνο του 2012 ενώ το ποσοστό ρευστότητας σε ευρώ και ξένα νομίσματα ήταν παντελώς ανεπαρκές. Στις 7 Νοεμβρίου το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ απέκλεισε το ίδρυμα από τον μηχανισμό νομισματικής πολιτικής, κάτι που θα θετόταν σε ισχύ μια εβδομάδα αργότερα. Σε αυτό το σημείο, η κυβέρνηση του ακελικού Δημήτρη Χριστόφια υποχρεώθηκε να ξαναρχίσει τις συνομιλίες με τους πιστωτές και στις 18 Νοεμβρίου οι δυο πλευρές πέτυχαν συμφωνία σχετικά με το θέμα της εξυγίανσης των χρηματοπιστωτικών οργανισμών παρόλο που σε αλλα καίρια ζητήματα υπήρχαν σοβαρές αντιπαραθέσεις. Κατά συνέπεια, στις 22 Νοεμβρίου η ΕΚΤ διέκοψε την χρηματοδότηση στις κυπριακές τράπεζες. Οι ιθύνοντες παραδόθηκαν στις απαιτήσεις της διεθνούς ελίτ μέσω της εξής ανακοίνωσης: "Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις με την Τρόικα και πάντοτε έχοντας υπόψη τις δύσκολες συνθήκες που διέπεται ο τόπος μας βρισκόμαστε πολύ κοντά στην υπογραφή του Μνημονίου". Στο μεταξύ, ο Υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλής σημείωσε ότι η σύμβαση θα ολοκληρωνόταν με την δημοσίευση της έκθεσης της εταιρείας παροχής υπηρεσιών λογιστικής PIMCO για τις πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες του τραπεζικού τομέα.
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΥΡΕΜΑΤΟΣ (BAIL-IN)
Το κύριο χαρακτηριστικό του Κυπριακού Μνημονίου ήταν αναμφίβολα η εφαρμογή περιοριστικών όρων ως προς την απόσυρση καταθέσεων. Στις 2 Ιουλίου του 2012 η ΕΚΤ έστειλε επιστολή στην Λευκωσία όπου διατύπωσε την διαφωνία της με την κρατικοποίηση της Λαϊκής υπογραμμίζοντας ότι η αναδιάρθρωση του χρηματοοικονομικού συστήματος θα αποπερατωνόταν πιο αποτελεσματικά με ίδια μέσα - παραδείγματος χάριν με τον διαχωρισμό μεταξύ καλών και κακών τραπεζών, την πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων και την μείωση της δραστηριότητάς τους -. Η γνωμοδότηση της ΕΚΤ παρέπεμπε στο περιεχόμενο της κοινοτικής διάταξης COM [2012] 280 final που υιοθετήθηκε από την Κομισιόν στις 20 Ιουνίου του 2012 και ενεκρίθη μέσα στο 2013. Οι στόχοι του συγκεκριμένου νόμου είναι οι εξής:
A) Eνίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, μείωση του ηθικού κινδύνου, προστασία των καταθετών και των τραπεζικών υπηρεσιών κρίσιμης σημασίας, εξοικονόμηση δημόσιου χρήματος και προστασία της εσωτερικής αγοράς για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
B) Το πλαίσιο αναμένεται να έχει θετικό κοινωνικό αντίκτυπο: πρώτον, με τη μείωση του ενδεχομένου συστημικής τραπεζικής κρίσης και την αποφυγή απωλειών στην οικονομική ευημερία, που είναι επακόλουθο μιας τραπεζικής κρίσης· και, δεύτερον, με την ελαχιστοποίηση της έκθεσης των φορολογουμένων σε απώλειες που προκύπτουν από την παροχή στήριξης σε ιδρύματα, λόγω αφερεγγυότητας.
Γ) Το κόστος του πλαισίου απορρέει από πιθανή αύξηση του κόστους χρηματοδότησης για τα ιδρύματα, λόγω της εξάλειψης της σιωπηρής βεβαιότητας για χορήγηση κρατικής στήριξης και από το κόστος που αφορά τους πόρους εξυγίανσης. Υπάρχει ενδεχόμενο να μεταβιβάσουν τα ιδρύματα αυτό το αυξημένο κόστος στους πελάτες ή τους μετόχους, μειώνοντας τα επιτόκια καταθέσεων αυξάνοντας τα επιτόκια δανεισμού και τα τραπεζικά τέλη ή μειώνοντας την απόδοση του μετοχικού κεφαλαίου. Ωστόσο, ο ανταγωνισμός θα μπορούσε να μειώσει τη δυνατότητα των ιδρυμάτων να μεταφέρουν εξ ολοκλήρου το κόστος σε άλλους. Τα δυνητικά οφέλη του πλαισίου, από άποψη οικονομικής ευημερίας μακροπρόθεσμα, χάρη στην μειωμένη πιθανότητα συστημικής κρίσης, είναι σαφώς υψηλότερα από το ενδεχόμενο κόστος.
Το προκαταρκτικό κείμενο του Μνημονίου του Νοεμβρίου του 2012 αναφερόταν στον εν λόγω κανονισμό στην παράγραφο 1.19: "Οι αρχές θα εισαγάγουν νομοθεσία που θα καθιερώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αναδιάρθρωση και την διάλυση των πιστωτικών ιδρυμάτων, αντλώντας μεταξύ άλλων από την σχετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής". Στις 11 Ιανουαρίου η κυβέρνηση Χριστόφια διαβίβασε το νομοσχέδιο "περί εξυγίανσης πιστωτικών και άλλων ιδρυμάτων" στην ΕΚΤ που απάντησε μετά από τρεις εβδομάδες με τον ακόλουθο τρόπο: "Η ΕΚΤ χαιρετίζει την εφαρμογή, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου για την εξυγίανση, μέτρων εξυγίανσης αποκλειστικά σε μη βιώσιμα ιδρύματα, τόσο για λόγους δικαιοπολιτικούς, όσο για λόγους συνέπειας με την πρόταση της Επιτροπής της 6ης Ιουνίου 2012 για ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ανάκαμψης και εξυγίανσης τραπεζών". Η διάταξη δημοσιεύτηκε στις 22 Μαρτίου του 2013 μετά από την νίκη του συντηρητικού Νίκου Αναστασιάδη στις προεδρικές του Φεβρουαρίου.
Με λίγα λόγια, η επιβολή περιοριστικών μέτρων στις τραπεζικές συναλλαγές δεν ήταν πρωτοβουλία της τελευταίας στιγμής. Επρόκειτο για απόφαση που χρειάστηκε μια περίπλοκη διαδικασία. Ανέκαθεν κάποιοι εκλεκτοί ήξεραν ο,τι διαδραματιζόταν στο παρασκήνιο και παρόλα αυτά εξασφάλισαν στους Κυπρίους ότι δε θα γινόταν κανένα κούρεμα. Η κοινή γνώμη ακόμα περιμένει την άσκηση ποινικών διώξεων κατά των υπαιτίων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η μεταμνημονιακή αναδιάρθρωση του πιστωτικού συστήματος προξένησε τις εξής επιπτώσεις:
A) Την εξαφάνιση της Λαϊκής Τράπεζας,
B) Την σκανδαλώδη πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων των τριών κυπριακών χρηματοοικονομικών οργανισμών - Λαϊκής, Κύπρου και Ελληνικής - στην Τράπεζα Πειραιώς,
Γ) Την παράδοση της Τράπεζας Κύπρου σε ξένους μετόχους, όπως τον Αμερικανό κ. Wilbur Ross, διαχειριστή του ομώνυμου επενδυτικού κεφαλαίου, ο οποίος το 2011 αγόρασε το 34% του Bank of Ireland και πούλησε όλο το πακέτο τρία χρόνια αργότερα τριπλασιάζοντας τα κέρδη, ενώ ο μη εκτελεστικός πρόεδρος είναι ο Ελβετός κ. Josef Ackermann που διένυσε μια διακεκριμένη σταδιοδρομία στην Deutsche Bank,
Δ) Το ξεπούλημα της Ελληνικής Τράπεζας. Μετά την ολοκλήρωση της αύξησης κεφαλαίου κατά 294 εκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2013, το 54% των μετοχών μοιράστηκε ανάμεσα στην Wargaming.net - μια Λευκορωσικών συμφερόντων επιχείρηση που εδρεύεται στην Κύπρο και δραστηριοποιείται στον κλάδο των διαδικτυακών πολεμικών βιντεοπαιχνιδιών αριθμώντας περίπου 20.000.000 χρήστες από όλο τον κόσμο - και το γνωστό επενδυτικό κεφάλαιο Third Point ιδιοκτησίας του Αμερικανού μεγιστάνα κ. Daniel Loeb που το 2012 κέρδισε 500.000.000 δολάρια από την αγοραπωλησία ελληνικών ομολόγων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλιου είναι ο Ολλανδός Bert Pijls, ένας έμπειρος τραπεζίτης με διεθνή καριέρα.
Η απεθνικοποίηση των μειζόνων τραπεζών μονο αποτέλεσε το πρώτο στάδιο της ληστείας της χώρας. Στις αρχές του 2015 η Κύπρος υπέστη άλλες σοβαρές απώλειες που θα εξεταστούν αναλυτικά στα επόμενα κείμενα.
Συντάκτης και εκφωνητής: Antonio Giovetti
Τεχνική υπηρεσία του blog: Sergio Tiki
Μαγνητοσκόπηση και ήχος: Aless Vill
Φωτογραφίες: technoeconomy.net y tormentahild.blogspot.com
Πηγές:
http://www.cylaw.org/nomoi/arith/2013_1_017.pdf
https://www.ecb.europa.eu/ecb/legal/pdf/el_con_2013_10_f_sign.pdf
https://www.ecb.europa.eu/ecb/legal/pdf/en_con_2012_50_f_sign.pdf
http://media.philenews.com/PDF/ekthesi_empisteytiko.pdf
https://www.documentcloud.org/documents/1363436-documents-on-eurozone-banking-crisis.html
http://dealbook.nytimes.com/2014/11/18/europes-central-bank-defies-own-rules-in-cyprus-bailout/?_r=1
http://dealbook.nytimes.com/2014/10/17/to-restore-confidence-in-economy-a-test-of-europes-banks/
http://www.sigmalive.com/news/politics/181787/ekthesi-tou-proedrikou-karfonei-xristofia-paniko-athanasio
http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=279112&-V=articles
http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/229025/ekthesi-gia-laiki-efthynes-se-christofia-orfanidi-dimitriadi
http://www.sigmalive.com/news/politics/181899/kyvernisi-dialefkansi-aition-katarrefsis-laikis
http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=115212
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A52012PC0280
No hay comentarios:
Publicar un comentario